Ολοένα και συχνότερες είναι οι διακοπές πρόσβασης στο ίντερνετ σε διάφορες χώρες του κόσμου, κατόπιν κυβερνητικών εντολών, ως μια μορφή ελέγχου.
Από την Ουκρανία μέχρι τη Μιανμάρ, το κλείσιμο του ίντερνετ από τις κυβερνήσεις γίνεται ολοένα και πιο σύνηθες φαινόμενο. Το 2021 σημειώθηκαν 182 τερματισμοί λειτουργίας σε 34 χώρες, σύμφωνα με την Access Now, μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που παρακολουθεί τη συνδεσιμότητα σε όλο τον κόσμο.
Χώρες σε όλη την Αφρική και την Ασία έχουν στραφεί σε διακοπές της λειτουργίας του διαδικτύου, ενώ η Ινδία – κυρίως στην περιοχή του Τζαμού και Κασμίρ, που πλήττεται από συγκρούσεις, βυθίστηκε πέρυσι στο ψηφιακό σκοτάδι περισσότερες από κάθε άλλη φορά.
Η αυξανόμενη χρήση του “kill switch” υπογραμμίζει μια βαθύτερη παγκόσμια τάση προς τον ψηφιακό αυταρχισμό καθώς οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την πρόσβαση στο διαδίκτυο ως όπλο κατά του ίδιου του λαού τους. “Η διακοπή του διαδικτύου είναι γνωστό σε πολλές χώρες ως σημάδι ή σήμα ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί”, λέει ο Simon Angus, οικονομολόγος από το Πανεπιστήμιο Monash, τμήμα του οποίου παρακολουθεί την παγκόσμια συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο σε πραγματικό χρόνο. “Αυτό φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων”, συμπληρώνει ο ίδιος.
Αν και οι διακοπές λειτουργίας του διαδικτύου δημιουργούν πολλά προβλήματα σε τομείς όπως η οικονομία και η υγεία, οι κυβερνήσεις τις χρησιμοποιούν με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα.
Τα στοιχεία από την Access Now δείχνουν ότι οι διακοπές αυξήθηκαν παγκοσμίως κατά 15% το 2021, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αυτές οι διακοπές προκαλούν τεράστια οικονομική ζημιά – περίπου 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι – αλλά περνούν σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητες από τον έξω κόσμο, επειδή η ροή πληροφοριών μέσα και έξω από τις πληγείσες χώρες έχει σταματήσει.
“Δεν υπάρχει ελευθερία”
Στην Ουκρανία, το σκοτάδι στο ίντερνετ έπεσε μία ώρα πριν από την εισβολή της Ρωσίας τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν μια μαζική κυβερνοεπίθεση σε βασικό δορυφορικό διαδικτυακό δίκτυο έριξε εκτός σύνδεσης δεκάδες χιλιάδες ουκρανικά μόντεμ, όπως αναφέρει ο Guardian, ενώ το Σουδάν έκλεισε το ίντερνετ μετά το στρατιωτικό του πραξικόπημα,. Οι εμφύλιες αναταραχές στην Αιθιοπία και το Καζακστάν προκάλεσαν διακοπή λειτουργίας του διαδικτύου καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αποτρέψουν τις κινητοποιήσεις και να εμποδίσουν την εμφάνιση ειδήσεων για στρατιωτική καταστολή.
Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η Μιανμάρ έχει επιβάλει τους αυστηρότερους περιορισμούς στην ελευθερία του διαδικτύου που έχουν καταγραφεί.
Μετά από σποραδικές ημερήσιες διακοπές λειτουργίας στα μέσα Φεβρουαρίου, η χούντα άρχισε να κλείνει το διαδίκτυο κάθε βράδυ, πρακτική που συνεχίστηκε για τρεις μήνες. Κάτω από τον μανδύα του ψηφιακού σκότους, πραγματοποιήθηκαν νυχτερινές επιδρομές σε σπίτια πολιτικών και ακτιβιστών.
Οι διακοπές λειτουργίας του διαδικτύου μέσα στη νύχτα έγιναν “μια μορφή τρόμου”, σύμφωνα με τον καθηγητή Angus. “Δημιουργείται μια ψυχολογική πίεση που οι άνθρωποι πρέπει να αντέξουν”.
Οικονομικό κόστος και δυσκολίες στην καθημερινότητα
Οι διακοπές λειτουργίας του διαδικτύου δεν χρησιμοποιούνται μόνο από κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν εμφύλιες αναταραχές. Κάθε χρόνο εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου από το Σουδάν έως τη Συρία, την Ιορδανία έως την Ινδία χάνουν επίσης την πρόσβαση στο διαδίκτυο κατά την περίοδο των εξετάσεων καθώς οι κυβερνήσεις “τραβούν την πρίζα” σε μια προσπάθεια να αποφύγουν “απάτες” μέσω της τεχνολογίας.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η 21χρονη ασκούμενη γιατρός Aya Hich αναγκάστηκε να δώσει τις ιατρικές της εξετάσεις στην Αλγερία, χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο, η κυβέρνηση κόβει το ίντερνετ για πέντε ημέρες για να εξασφαλίσει ότι οι μαθητές δεν θα “κλέψουν” στις εξετάσεις του απολυτηρίου.
Το οικονομικό κόστος – και άλλες λιγότερο προφανείς επιπτώσεις – των τερματισμών λειτουργίας φαίνεται σε όλους τους κλάδους. Ο Σουδανός αρχιτέκτονας Tagreed Ahdin θυμάται τις δυσκολίες επιβίωσης για ένα μήνα χωρίς e – banking, όταν η νέα στρατιωτική χούντα έκλεισε το διαδίκτυο το 2021. “Κάναμε έφοδο στα πορτοφόλια των παιδιών μας” λέει.
Αλλά μία απο τις μεγαλύτερες προκλήσεις που είχαν να αντιμετωπίσουν οι Σουδανοί ηταν οι 40 βαθμοί Κελσίου.
“Η πρώτη στιγμή πανικού ήρθε όταν συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μπορούσαμε να αγοράσουμε ρεύμα“, λέει. “Κλείναμε τα πάντα σε όλο το σπίτι, ενώ τα παιδιά παρακαλούσαν για κλιματισμό”.
Στην Ινδία το 2021, η κυβέρνηση έκλεισε το διαδίκτυο 106 φορές – περισσότερες από ό,τι ο υπόλοιπος κόσμος μαζί. Το πιο σκληρό πλήγμα δέχθηκε η περιοχή του Τζαμού και του Κασμίρ, που πλήττεται από συγκρούσεις, η οποία υπέστη 85 διακοπές λειτουργίας υπό το πρόσχημα του περιορισμού της βίας. Λόγω του ψηφιακού σκότους, σταμάτησαν τα μαθήματα Zoom για φοιτητές, οι γιατροί δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τους απομακρυσμένους ασθενείς τους ενω το τραπεζικό σύστηκα “ακρωτηριάστηκε” καθώς οι κάτοχοι στεγαστικών δανείων δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις δόσεις τους ενώ επιχειρήσεις παρέλυσαν.
“Δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα, ούτε να παρακολουθήσουμε τηλεόραση” λέει ο Sajid Yusuf Shah, δικηγόρος και επιχειρηματίας μέσων ενημέρωσης. “Ήμουν σε κατάθλιψη εκείνη την εποχή. Νιώθουμε αβοήθητοι, νιώθουμε απομονωμένοι, νιώθουμε ανάπηροι”.
