pixel

Η Ψυχική μας υγεία καταστρέφεται από τα Social Media

Facebook
Email
LinkedIn

Ίσως ένα επικίνδυνο εργαλείο στα χέρια του κάθε ενός από εμάς…

Οι ειδικοί συνηθίζουν να λένε πως η καθιστική ζωή είναι το νέο «κάπνισμα». Δεδομένου του αριθμού των ασθενειών που συνδέονται με την καθιστική ζωή και τον αριθμό των ανθρώπων που πεθαίνουν κάθε χρόνο, αυτός ο τρόπος ζωής είναι από τα χειρότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε στην υγεία σας. Το θέμα, πιθανότατα, μπορεί να αφορά αυτό που κάνετε όσο κάθεστε : Χωρίς να το κάνετε επιτηδευμένα παίρνετε το κινητό σας και «σκρολάρετε» στα feeds διαφόρων social networks για τα ελεύθερα λεπτά ή ώρες που διαθέτε στην καθημερινότητά σας.
Και όπως ήδη μάλλον θα γνωρίζετε διαισθητικά και σύμφωνα με την έρευνα, αυτή δεν είναι και η καλύτερη συνήθεια για τη συλλογική ψυχολογία σας.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρική είχε προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο αρνητικών επιπτώσεων των Social Media στα νέα παιδιά και τους εφήβους, συμπεριλαμβάνοντας το διαδικτυακό bullying και της κατάθλιψης του Facebook. Οι ίδιοι κίνδυνοι μπορεί να ισχύουν και για τους ενήλικες, από γενιά σε γενιά. Παρακάτω θα δείτε -μέσω μελετών- γιατί τα Social Media δεν είναι πολύ καλά για την ψυχική μας υγεία, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και καταστρεπτικά.
 
1. Είναι εθιστικά
Οι ειδικοί δεν έχουν συμφωνήσει πλήρως ακόμα αν ο εθισμός στο ίντερνετ είναι ένα πραγματικό γεγονός, πόσο μάλλον ο εθισμός στα Social Media. Εδώ υπάρχουν κάποιες καλές αποδείξεις ότι και τα δύο μπορούν να υφίστανται. Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ εξέτασε προηγούμενη έρευνα σχετικά με τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά, την προσωπικότητα και τη χρήση των Social Media. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «Μπορεί να είναι εύλογο να μιλάμε συγκεκριμένα για τη “Διαταραχή εθισμού στο Facebook” επειδή φαίνεται ότι υπάρχουν τα κριτήρια του εθισμού, όπως η παραμέληση της προσωπικής ζωής, η διανοητική ανησυχία, η διαφυγή, οι ξαφνικές αλλαγές διάθεσης, η ανεκτικότητα και η απόκρυψη της εθιστικής συμπεριφοράς σε μερικούς ανθρώπους που χρησιμοποιούν υπερβολικά τα social media». (Διαπίστωσαν επίσης ότι το κίνητρο για την υπερβολική χρήση των κοινωνικών δικτύων από τους πολίτες διαφέρει ανάλογα με ορισμένα χαρακτηριστικά. Οι εσωστρεφείς και οι εξωστρεφείς το χρησιμοποιούν για διαφορετικούς λόγους, όπως και οι άνθρωποι με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά. Αυτό όμως είναι μία άλλη ιστορία).
Επιπλέον, έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι άνθρωποι τείνουν να υφίστανται ένα σύνδρομο στέρησης : Μια μελέτη πριν από κάποια χρόνια από το Πανεπιστήμιο του Σουόνσι διαπίστωσε ότι άνθρωποι έζησαν τα ψυχολογικά συμπτώματα της στέρησης όταν σταμάτησαν να χρησιμοποιούν το ίντερνετ γενικότερα. Μια μετέπειτα έρευνά τους έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι σταματούν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, παρουσιάζουν επίσης κάποιες μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά. Ο συγγραφέας της έρευνας, Phil Reed είπε, «Γνωρίζουμε εδώ και αρκετό καιρό ότι οι άνθρωποι που είναι υπερβολικά εξαρτημένοι από τις ψηφιακές συσκευές, παρουσιάζουν αισθήματα άγχους και αναστάτωσης όταν σταματούν τη χρήση τους, αλλά τώρα μπορούμε να δούμε ότι οι φυσιολογικές επιδράσεις συνοδεύονται από πραγματικές φυσιολογικές αλλαγές».
 
2. Προκαλούν περισσότερη θλίψη, λιγότερη ευημερία
Όσο περισσότερο χρησιμοποιείτε τα Social Media, τόσο λιγότερο χαρούμενοι φαίνεστε. Μία μελέτη πριν από κάποια χρόνια διαπίστωσε ότι η χρήση του Facebook συνδεόταν τόσο με τη λιγότερη χαρά από λεπτό σε λεπτό, όσο και με την ικανοποίηση. Όσο περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την εφαρμογή, τόσο αυτές οι μεταβλητές έπεφταν. Οι συγγραφείς λένε ότι αυτό μπορεί να έχει να κάνει με το γεγονός ότι το Facebook δημιουργεί μια αντίληψη της κοινωνικής απομόνωσης, με τρόπο που δεν γίνεται σε άλλες δραστηριότητες. «Στην επιφάνεια», οι συγγραφείς γράφουν «Το Facebook προσφέρει έναν ανεκτίμητο πόρο για την εκπλήρωση αυτών των αναγκών, επιτρέποντας στους ανθρώπους να συνδέονται άμεσα. [Αντίθετα με την αύξηση της ευημερίας, καθώς οι συχνές αλληλεπιδράσεις με τα υποστηρικτικά «offline» κοινωνικά δίκτυα κάνουν δυναμικά, τα τρέχοντα ευρήματα καταδεικνύουν ότι η αλληλεπίδραση με το Facebook μπορεί να προβλέψει το αντίθετο αποτέλεσμα για νέους ενήλικες].
Στην πραγματικότητα, μία άλλη έρευνα έδειξε ότι η χρήση των Social Media συνδέεται με τα μεγαλύτερα συναισθήματα κοινωνικής απομόνωσης. Η ομάδα εξέτασε πόσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν 11 Social Media πλατφόρμες συμπεριλαμβανομένων των Facebook, Twitter, Google+. YouTube, LinkedIn, Instagram, Pinterest, Tumblr, Vine, Snapchat και Reddit και συσχετίζοντας με τη δική τους «κοινωνική απομόνωση». Αποδείχθηκε λοιπόν, ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι ξοδεύουν αρκετές ώρες σε αυτά τα δίκτυα, τόσο περισσότερο απομονώνονται από την κοινωνία. Και όταν κάποιος κατανοήσει ότι είναι απομονωμένος κοινωνικά, είναι ένα από τα χειρότερα πράγματα σωματικά και ψυχικά.
3. Η σύγκριση της ζωής σας με των άλλων είναι διανοητικά ανθυγιεινή
Ένας από τους λόγους που το Facebook κάνει τους ανθρώπους να βιώνουν το αίσθημα της κοινωνικής απομόνωσης (ακόμα και αν κάτι τέτοιο δεν υφίσταται) είναι ο παράγοντας της σύγκρισης. Πέφτουμε στην παγίδα να συγκρίνουμε τις ζωές μας με των άλλων καθώς «χαζεύουμε» τα feeds μας και αναλύουμε το πως θα μπορούσαμε να ήμασταν στη θέση κάποιου άλλου. Μία μελέτη εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο κάνουμε συγκρίσεις στα posts άλλων με ανοδικές ή καθοδικές κατευθύνσεις (δηλαδή αισθανόμαστε καλύτεροι ή χειρότεροι από τους φίλους μας). Αποδείχθηκε ότι και οι δύο τύποι συγκρίσεων κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται χειρότερα, γεγονός που προκαλεί έκπληξη, αφού στην πραγματική ζωή μόνο όταν κάποιος είναι σε καλύτερη μοίρα από εμάς, κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται άσχημα. Αλλά στον κόσμο του Social Network, φαίνεται ότι κάθε είδος σύγκρισης συνδέεται με συμπτώματα κατάθλιψης.
 
4. Μπορεί να οδηγήσει σε ζήλια κι έναν φαύλο κύκλο
Δεν αποτελεί μυστικό ότι ο παράγοντας της σύγκρισης στα Social Media οδηγεί στη ζήλια. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα παραδεχτούν ότι βλέποντας τις εξωτικές διακοπές άλλων και τα παιδιά τους με την τέλεια συμπεριφορά θα νιώσουν το αίσθημα της ζήλιας. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η χρήση των Social Media προκαλεί αισθήματα ζήλιας. Οι συγγραφείς μιας μελέτης, εξετάζοντας τη ζήλια και άλλα αρνητικά συναισθήματα καθώς χρησιμοποιούσαν το Facebook, έγραψν ότι «Αυτό το μέγεθος των περιστατικών ζήλιας και φθόνου που συμβαίνει στο Facebook είναι εκπληκτικό, παρέχοντας παράλληλα αποδείξεις ότι το Facebook προσφέρει ένα έδαφος για τέτοιου είδους συναισθήματα». Προσθέτουν ακόμη ότι μπορεί να γίνει ένας φαύλος κύκλος : Το αίσθημα της ζήλιας μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο να θέλει να κάνει τη ζωή του να φαίνετει καλύτερη και να ποστάρει διάφορα πράγματα, σε έναν ατελείωτο κύκλο συναισθημάτων ζήλιας.
Μία άλλη μελέτη εξέτασε τη σχέση μεταξύ φθόνου και κατάθλιψης στη χρήση του Facebook και αναπάντεχα ανακάλυψε ότι η ζήλια λειτουργεί ως μεσολαβητής της κατάθλιψης. Δηλαδή όταν η ζήλια είναι σε ελεγχόμενο επίπεδο, το Facebook δεν είναι τόσο καταθλιπτικό. Γι’ αυτό μπορεί να είναι η ζήλια που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κατάθλιψη που προκαλείται μέσω του Facebook.
5. Πιστεύουμε ότι η αυταπάτη της σκέψης μπορεί να βοηθήσει
Μέρος όλου αυτού του ανθυγιεινού κύκλου είναι ότι συνεχίζουμε να επιστρέφουμε στα Social Media, παρότι δεν μας κάνουν να αισθανόμαστε πολύ καλά. Αυτό συμβαίνει πιθανότατα εξαιτίας αυτού που είναι γνωστό σαν σφάλμα πρόβλεψης : Όπως με τις ουσίες, πιστεύουμε ότι η λήψη βοήθειας θα βοηθήσει, αλλά στην πραγματικότητα μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα, πράγμα που οδηγεί σε λάθος στην ικανότητά μας να προβλέψουμε τη δική μας απάντηση. Μία έρευνα εξέτασε το πως οι άνθρωποι αισθάνονται μετά τη χρήση του Facebook και πως σκέφτονται ότι θα συνεχίσουν. Όπως και με τις άλλες έρευνες, όσοι συμμετείχαν σε αυτήν ένιωσαν χειρότερα μετά από τη χρήση του Facebook, σε σύγκριση με άλλους ανθρώπους που ασχολήθηκαν με άλλες δραστηριότητες. Ένα follow-up πείραμα, όμως, έδειξε ότι οι άνθρωποι γενικά πίστευαν ότι θα αισθάνονταν καλύτερα μετά και όχι χειρότερα. Κάτι που όπως αποδεικνύεται δεν ισχύει καθόλου και μοιάζει αρκετά με αντίστοιχα μοτίβα σε άλλα είδη εθισμών.
6. Περισσότεροι φίλοι στα Social Media δεν σημαίνουν ότι είσαι περισσότερο κοινωνικός
Πριν από κάποια χρόνια, μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι φίλοι στα Social Media δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι έχετε καλύτερη κοινωνική ζωή. Φαίνεται ότι υπάρχει ένα όριο αριθμού φίλων που το μυαλό κάθε ανθρώπου μπορεί να διαχειριστεί και χρειάζεται πραγματική κοινωνική αλληλεπίδραση (και όχι εικονική) για να παραμείνουν αυτές οι φιλίες. Εάν αισθάνεστε ότι γίνεστε περισσότερο κοινωνικοί στο Facebook δεν ισχύει. Δεδομένου ότι η μοναξιά συνδέεται με εκατοντάδες προβλήματα σωματικής και ψυχικής φύσεως, η πραγματική κοινωνική υποστήριξη είναι σημαντική. Οι εικονικοί φίλοι δεν έχουν την ίδια θεραπευτική επίδραση, όπως το να περνάτε λίγο χρόνο με τους πραγματικούς σας φίλους.
 
Όλα αυτά δεν σημαίνουν πως τα Social Media δεν παρέχουν οφέλη στους ανθρώπους. Μας κρατάνε σε επαφή μέσω των μεγάλων αποστάσεων και μας βοηθούν να βρούμε ανθρώπους που έχουμε χάσει επαφή. Το να στρέφεστε στα Social Media όταν έχετε ελεύθερο χρόνο, ή ακόμα χειρότερα όταν χρειάζεστε μια ανύψωση ηθικού δεν είναι αρκετά καλή ιδέα. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα διάλειμμα από το Facebook βοηθάει στη ψυχολογική ευεξία. Αν ανήκετε στους πιο «γενναίους» κάντε ένα διάλειμμα και δείτε πως θα νιώσετε. Αν πάλι συνεχίζετε κανονικά τη χρήση των Social Media προσπαθήστε να το κάνετε με μέτρο.

 
Μίμης Βασιλείου
Marketing Manager – iArk Digital Agency
 

Διαβάστε επίσης